Η ιστορία του πρώτου ποδηλάτου

Είναι πραγματικά αβέβαιο πότε ακριβώς γεννήθηκε η ιδέα του πρώτου ποδηλάτου. Γνωρίζουμε ότι ο τροχός έχει εφευρεθεί από την προϊστορική ...

Είναι πραγματικά αβέβαιο πότε ακριβώς γεννήθηκε η ιδέα του πρώτου ποδηλάτου. Γνωρίζουμε ότι ο τροχός έχει εφευρεθεί από την προϊστορική εποχή έπειτα υπήρχαν τα ράουλα φτιαγμένα από κορμούς δέντρων που μετέφεραν τις πέτρες για να χτιστούν τα μεγάλα έργα των αρχαίων πολιτισμών.

Όσο ο χρόνος προχωρούσε, τα τεχνολογικά επιτεύγματα όσον αφορά τις μεταφορές εξελισσόταν, έτσι στα μέσα του 18ου αιώνα οι επιβάτες χρησιμοποιούσαν μεγάλα οχήματα εφοδιασμένα με μεταλλικές ακτινωτές ρόδες με άξονες.

Γνωρίζουμε όμως πολύ καλά ότι η προσπάθεια βελτίωσης που χαρακτήριζε τον διαφωτισμό δεν θα σταματούσε εκεί. Υπήρχε μια έμφυτη πίστη στην δύναμη της λογικής και στη δύναμη μιας μηχανικής κοσμοθεωρίας. Ήταν βέβαιο ότι η ανθρωπότητα έπρεπε να προοδεύει όσον αφορά τα μεταφορικά μέσα ενώ η αιώνια εξάρτησή από το άλογο όδευε προς το τέλος της.

Το 1817 η δύναμη της ανθρώπινης εφευρέσεως οδήγησε τον Γερμανό Karl Drais στην δημιουργία του λεγόμενου Laufmaschine ( τρέξιμο-μηχανή ή το πατίνι ). Ο Δράις ήταν Γερμανός αριστοκράτης με ριζοσπαστικές ιδέες και ένας παραγωγικός εφευρέτης. Έχει επινοήσει την πρώτη γραφομηχανή, την κρεατομηχανή και την συσκευή καταγραφής μουσικής. Ωστόσο αυτό που τον έκανε διάσημο ήταν το λεγόμενο Hobby Horse που θεωρείται από πολλούς ως το πρώτο ποδήλατο.

Η καινοτομία του Drais προήλθε από τις παρατηρήσεις των άλλων προϋπαρχόντων τροχοφόρων που αντιμετώπιζαν όμως μεγάλες δυσκολίες στην οδήγηση. Συνειδητοποίησε ότι ένα όχημα με δύο τροχούς μπορούσε να εξισορροπείται και έτσι σκέφτηκε μια μορφή ενισχυμένου περπατήματος με την υποβοήθηση των τροχών. Με άλλα λόγια ήταν ένα δίτροχο όπου οι ισχυροί μυς των ποδιών έδιναν την ώθηση ενώ τροχοί προωθούσαν την κίνηση. Δεν είχε πεταλιέρα το πρώτο ποδήλατο ίσως για αυτό το λόγο αμφισβητείται από πολλούς ο ρόλος του Drais.

Ένας ευγενής ρυθμός: Johnston's Hobby Horse Hobby του 1819, με έναν αναβάτη να τρέχει στο παρασκήνιο.

Όπως και σε όλες τις μεγάλες εφευρέσεις, έτσι και το Hobby horse ήταν συνδυασμός της απλότητας και της αποτελεσματικότητας. Η ιδέα αυτή είναι ακόμα και στις μέρες μας και την βλέπουμε σε σύγχρονα ποδήλατα ισορροπίας σχεδιασμένα για μικρά παιδιά.

Balance bike που μοιάζει με την εφεύρεσή του Drais

Ένα άλλο χαρακτηριστικό των μεγάλων εφευρέσεων είναι ότι ιδέα γίνεται διάσημη και σύντομα αντιγράφεται. Έτσι, ένα χρόνο μετά ο εφευρέτης ο Denis Johnson από το Λονδίνο όχι μόνο αντέγραψε αλλά εξίσου το βελτίωσε το πρωτότυπο του Drais, τοποθετώντας βάσεις για να ξεκουράζονται τα πόδια προσθέτοντας έτσι πιο ομαλή κίνηση. Η εφεύρεση ήταν πάρα πολύ δημοφιλής ειδικά μεταξύ των νέων μοντέρνων αριστοκρατών. Τους ονόμαζαν ως Draisienne ή velocipede στη Γαλλία.

Το Hobby Horse ή αλλιώς Dandy Horse στην Αγγλία ήταν κάτι που ανταγωνιζόταν το πραγματικό άλογο καθώς δεν απαιτούσε διαρκή συντήρηση. Μάλιστα , στον τύπο εκείνης της εποχής οι γελοιογραφίες συνχα απεικόνιζαν αυτή τη νέα αριστοκρατική μανία προσθέτοντας έτσι περισσότερη δημοτικότητα σε αυτή τη εφεύρεση. Το λεγόμενο Boneshaker (σακαράκα) σηματοδότησε την επόμενη φάση της εξέλιξης του ποδηλάτου που στην ουσία ήταν η εξέλιξη της εφεύρεσης του Hobby Horse.

Πιο συγκεκριμένα , το 1861 ο παριζιάνος σιδεράς Pierre Micheaux αποφάσισε να τοποθετήσει πεντάλ και στροφάλους στον μπροστινό τροχό του Hobby Horse όταν το επισκεύαζε στο εργαστήριό του. (Σε μια άλλη εκδοχή ο πρώτος στη τοποθέτηση πεντάλ σε δίτροχο θεωρείται ο Pierre Lallement, που κατασκεύαζε παιδικά αμαξίδια Nancy, ο οποίος κατέθεσε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για παρόμοιο σχέδιο το 1866.)

To ποδήλατο του Micheaux ονομαστικέ 'boneshaker' (σακαράκα) επειδή, σε αντίθεση με το Hobby Horse, το βάρος του αναβάτη τοποθετήθηκε εξολοκλήρου στη σέλα. Το δίτροχο ήταν κατά κάποιο τρόπο ασταθές, καθώς η ισχύς που ασκούνταν στο πεντάλ είχε την τάση να στρέφει τον εμπρόσθιο τροχό στη μία πλευρά.

Οι βόλτες με αυτά τα ποδήλατα ήταν πρόκληση για τους αναβάτες καθώς οι ρόδες ήταν ξύλινες με σφυρήλατες σιδερένιες ζάντες ενώ η επιφάνεια για ποδηλασία στην καλύτερη των περιπτώσεων ηταν σε λιθόστρωτους δρόμους της Γαλλίας του δέκατου ένατου αιώνα. Παρόλα αυτά υπήρχαν και κάποια στοιχειά που παρείχαν σχετική άνεση στον αναβάτη όπως κάθισμα με ελατήριο, και φρένα φτιαγμένα από ξύλινο τακάκι που πίεζε των οπίσθιο τροχό.